Bại não là một tình trạng bệnh lý về thần kinh nặng nề do não bộ bị tổn thương, bệnh để lại di chứng suốt đời, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy dấu hiệu nhận biết và bao gồm các thể bại não như thế nào? Hãy cùng Bệnh viện YHCT Nguyên Phúc tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây:

Bại não là gì?

Bại não (cerebral palsy) là một nhóm các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng vận động, thăng bằng và tư thế của cơ thể. Đây là một trong những rối loạn thần kinh phổ biến nhất ở trẻ em, gây ra bởi tổn thương hoặc phát triển không hoàn thiện của não bộ trước, trong hoặc ngay sau khi sinh. 

Dấu hiệu nhận biết bại não

Theo nghiên cứu của National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS), các dấu hiệu này thường xuất hiện trong những năm đầu đời và có thể khác nhau ở từng trẻ, tùy thuộc vào mức độ và vùng não bị tổn thương. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

- Chậm phát triển vận động: Trẻ có thể chậm lật, bò, đứng hoặc đi so với các mốc phát triển bình thường.

- Tư thế không bình thường: Trẻ có thể có các tư thế bất thường như cánh tay hoặc chân bị co cứng hoặc mềm yếu.

- Phản xạ bất thường: Trẻ có thể có phản xạ bất thường như phản xạ Moro quá mạnh hoặc không có phản xạ nào.

- Khó khăn trong việc phối hợp vận động: Trẻ gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác chính xác như cầm nắm đồ vật.

- Khó khăn trong việc nuốt hoặc ăn: Một số trẻ có thể gặp vấn đề về ăn uống như khó nuốt hoặc dễ bị sặc.

Các thể bại não

Theo tổ chức Cerebral Palsy Alliance, có bốn loại bại não chính dựa trên các đặc điểm lâm sàng và vùng não bị tổn thương:

1. Bại não thể co cứng (Spastic Cerebral Palsy): Bại não thể co cứng là tình trạng các cơ trở nên cứng và căng do các thông điệp từ não đến cơ bắp không được truyền tải một cách rõ ràng. Đây là thể phổ biến, chiếm khoảng 70-80% các trường hợp và được chia làm 3 dạng bại liệt:

- Liệt cứng nửa người: Dạng bại liệt này thường ảnh hưởng đến cánh tay và bàn tay ở một bên của cơ thể, có thể bao gồm cả chân, khiến trẻ đi chậm hơn, có biểu hiện kiễng gót do gân gót chân căng và mỏng hơn so với bình thường. Tay và chân của bên bị liệt thường sẽ ngắn và nhỏ hơn. Một số trẻ còn có biến chứng cong vẹo cột sống. Khả năng nói chậm phát triển nhưng trí thông minh của trẻ phát triển bình thường.

- Liệt cứng hai bên: Dạng bại liệt này chủ yếu ảnh hưởng ở chân, ít liên quan đến cánh tay và mặt, kiểm soát tay có thể kém hơn so với bình thường. Tình trạng cơ chân căng cứng khiến chân trẻ di chuyển giống cánh tay của cái kéo, cần có sự hỗ trợ của khung tập đi hoặc nẹp chân để di chuyển. Trí thông minh và khả năng ngôn ngữ của trẻ phát triển bình thường.

- Liệt tứ chi: Đây là dạng bại não co cứng nghiêm trọng nhất, gây ra các tổn thương, dị tật não, khuyết tật về trí tuệ theo nhiều mức độ. Tay, chân của trẻ thường co cứng nghiêm trọng, cổ mềm, khó giao tiếp, có thể thường xuyên xảy ra động kinh.

2. Bại não thể loạn động (Dyskinetic Cerebral Palsy)

Trẻ bị bại não thể loạn vận động là tình trạng trẻ liên tục lặp lại các động tác vặn người không chủ ý. Điều này có thể diễn ra ở bất cứ bộ phận nào trên cơ thể, từ đó, khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, lo lắng, đau đớn, gặp nhiều khó khăn khi ngồi, đứng, cầm nắm, thậm chí là nói chuyện. Một số trẻ gặp vấn đề về khả năng nghe, kiểm soát hơi thở. Tuy nhiên, rất hiếm trường hợp trẻ bị ảnh hưởng đến trí thông minh.

3. Bại não thể mất điều hòa (Ataxic Cerebral Palsy)

Là loại bại não ít phổ biến nhất. Trẻ mắc bệnh thường có cử động hoặc các chi run rẩy, không ổn định. Do đó, trẻ thường gặp các vấn đề về thăng bằng và các vận động yêu cầu độ nhanh, chính xác.

4.  Bại não thể hỗn hợp (Mixed Cerebral Palsy)

Bại não thể hỗn hợp là sự kết hợp của nhiều loại bại não trên. Đa số các trường hợp mắc phải loại bại não này là sự kết hợp của bại não co cứng và bại não loạn vận động.

Các phương pháp điều trị bại não

Bệnh bại não ở trẻ em được điều trị bằng cách kết hợp nhiều phương pháp khác nhau như: châm cứu, oxy cao áp, cấy ghép tế bào gốc, các liệu pháp phục hồi chức năng vận động, ngôn ngữ, kỹ năng sống,… Quá trình điều trị này thường sẽ kéo dài, bao gồm cả điều trị tại bệnh viện và hỗ trợ điều trị tích cực tại gia đình với mục đích chính là giúp trẻ hòa nhập với xã hội, có thể tự thực hiện các hoạt động cá nhân cơ bản.

Các phương pháp điều trị chính, thường được sử dụng trong điều trị bại não gồm:

- Điều trị hỗ trợ: Tập cho trẻ đi bộ thường xuyên thông qua các bài tập vật lý trị liệu, sử dụng các thiết bị hỗ trợ như xe lăn, nẹp cố định khớp, máy trợ thính, kính mắt,…

- Điều trị bằng thuốc: Nhằm hạn chế các biến chứng xấu có thể gây ra do bại não, bác sĩ có thể cân nhắc cho trẻ sử dụng thuốc chống co giật, thuốc giãn cơ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của trẻ. Một số thuốc có thể được sử dụng trong điều trị bại não như botulinum, baclofen, benzodiazepine (diazepam), tizanidine, và đôi khi dantrolene.

- Phẫu thuật: Phẫu thuật thường sẽ được thực hiện nhằm giúp trẻ có thể thực hiện được những vận động cơ bản, cải thiện tình trạng căng cơ, xương biến dạng. Nếu trẻ có biểu hiện co cứng, đau nghiêm trọng, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật cắt dây thần kinh để người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

Với thế mạnh "Tinh hoa cổ phương kết hợp Trí tuệ nhân tạo", Bệnh viện YHCT Nguyên Phúc tự hào mang đến những phương pháp điều trị khoa học được thiết kế riêng cho bệnh nhân bại não. Ứng dụng liệu pháp tiên tiến như Robot thông minh, thiết bị công nghệ cao kết hợp với các kỹ thuật YHCT, các bài tập vận động trị liệu, hoạt động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, chơi trị liệu, điều hòa cảm giác kết hợp đầu châm, nhĩ châm, siêu âm điều trị, kích thích điện tần số thấp …. thích hợp giúp bệnh nhân phục hồi, duy trì và thúc đẩy các chức năng vận động của cơ thể.   

Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích, giúp bạn hiểu rõ hơn về dấu hiệu cũng như các thể bệnh bại não. Phát hiện và điều trị sớm không chỉ tạo cơ hội cho người bệnh phục hồi hiệu quả hơn mà còn giúp bệnh nhân cải thiện chất lượng cuộc sống.