Suy gan cấp tính là bệnh lý nguy hiểm gây tổn thương gan nghiêm trọng và có tỉ lệ tử vong cao. Vậy suy gan cấp tính là gì, suy gan cấp tính có triệu chứng thế nào, nguyên nhân từ đâu và có thể dẫn đến biến chứng gì?

Tất cả sẽ được Bệnh viện YHCT Nguyên Phúc cung cấp trong bài viết dưới đây.

1.  Suy gan cấp tính là gì?

   Suy gan cấp tính được hiểu là tình trạng các tế bào gan bị tổn thương một cách ồ ạt bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, kèm theo đó là các biểu hiện bệnh như vàng da, rối loạn đông máu, bệnh lý não gan (hôn mê gan), suy đa tạng… ở người trước đó có chức năng gan bình thường.

   Tỷ lệ tử vong của bệnh suy gan cấp luôn ở mức cao lên tới 50 - 90% nếu không được điều trị hợp lý.

2.  Triệu chứng của bệnh suy gan cấp tính

   Thông thường bệnh suy gan cấp xảy ra đột ngột ở người có tiền sử khỏe mạnh hoặc không có biểu hiện tiền sử bệnh lý nặng nề trước đó.

   Các triệu chứng khởi phát điển hình là mệt xỉu, buồn nôn, chán ăn, vàng da, vàng niêm mạc, nước tiểu sẫm màu, chảy máu dưới da và niêm mạc, xuất huyết tiêu hóa cao và thấp, có thể xuất huyết não.

- Theo Lucke và Mallory, phân chia suy gan cấp làm 3 giai đoạn đi kèm các biểu hiện như sau:

·  Tiền triệu: chưa thấy vàng da.

·  Giai đoạn trung gian: Xuất hiện vàng da.

·  Giai đoạn cuối biểu hiện của bệnh lý não gan.

- Phân loại theo lâm sàng kinh điển, dựa vào khoảng thời gian từ khi biểu hiện vàng da đến khi xuất hiện bệnh lý não gan:

·  Suy gan tối cấp 7 ngày.

·  Suy gan cấp 8 - 28 ngày.

·  Suy gan bán cấp 5 - 12 tuần.

- Có thể chia bệnh lý não gan thành 4 mức độ:

·  Độ I: Hưng phấn hoặc trầm cảm, nói nhịu, hơi lẫn, rối loạn giấc ngủ, run nhẹ.

·  Độ II: Lơ mơ, mất định hướng, u ám, run rõ.

·  Độ III: Ngủ lịm, nhưng còn đáp ứng, tăng phản xạ, run thường xuyên.

·  Độ IV: Hôn mê sâu, không còn run.

Một số dấu hiệu cảnh báo suy gan cấp

3.  Nguyên nhân suy gan cấp tính

Suy gan cấp tính có thể xảy ra do các nguyên nhân sau:

- Sử dụng sai thuốc và không đúng liều lượng

· Quá liều Paracetamol: Suy gan cấp có thể do uống quá Paracetamol cùng một lúc, hay uống quá liều trong thời gian dài.

·  Các loại thuốc bán theo đơn, gồm kháng sinh, kháng viêm giảm đau không steroid, thuốc chống co giật có thể gây suy gan cấp.

· Thuốc bổ chiết xuất từ thảo dược: Một số loại thuốc và thuốc bổ từ thảo dược như cây kava, ma hoàng, bán chỉ liên, bạc hà hăng được cho là có khả năng gây suy gan cấp.

- Do viêm gan và các loại virus khác

Bệnh viêm gan A, B, C và các loại virus như Epstein-Barr, cytomegalo và herpes simplex có thể dẫn đến suy gan cấp tính.

- Chất độc

· Nấm độc: nấm độc Amanita phalloides hoang dã khi ăn phải sẽ gây suy gan cấp tính, rất dễ nhầm lẫn loại nấm này với một loại nấm ăn được.

· Hóa chất công nghiệp Carbon tetrachloride có trong chất làm lạnh và dung môi cho sáp, vecni và các vật liệu khác.

- Do bệnh lý tại gan

· Viêm gan tự miễn: Bệnh lý viêm gan tự miễn là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể quay ra tấn công các tế bào gan, gây viêm và tổn thương gan và có thể gây nên suy gan cấp.

· Bệnh lý tĩnh mạch gan: điển hình là hội chứng Budd-Chiari, gây tắc nghẽn tĩnh mạch gan và hậu quả suy gan cấp.

· Bệnh lý chuyển hoá: bệnh Wilson và gan nhiễm mỡ cấp tính ở thai kỳ, đôi khi gây suy gan cấp

·  Ung thư nguyên phát hay di căn đến gan đều có thể gây suy gan.

·  Nhiễm trùng huyết: làm giảm nghiêm trọng lưu lượng máu đến gan, gây suy gan.

4.  Biến chứng của suy gan cấp tính

- Phù não

Tụ dịch gây tăng áp lực nội sọ

- Xuất huyết và biến chứng xuất huyết

Khi suy gan cấp tính, gan sẽ suy giảm chức năng nên không thể sản xuất đủ yếu tố đông máu, dẫn đến xuất huyết tiêu hoá

- Nhiễm trùng

Các nhiễm trùng thường gặp ở người bệnh suy gan cấp tính là nhiễm trùng máu, hệ hô hấp và đường tiểu.

- Suy thận

Suy thận thứ phát sẽ xảy ra ngay sau suy gan (và được gọi là hội chứng gan thận) hoặc suy thận thứ cấp do tác nhân ảnh hưởng trực tiếp đến cả gan và thận (ví dụ như quá liều paracetamol).

- Rối loạn chuyển hóa

Hạ đường huyết, hạ kali máu, giảm phosphat máu và nhiễm kiềm chuyển hóa thường xuất hiện, không phụ thuộc vào chức năng thận.

Suy gan cấp tính gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng

5.  Điều trị suy gan cấp

- Điều trị bằng thuốc chống ngộ độc: Bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng acetaminophen quá liều được điều trị với một loại thuốc gọi là thuốc chống ngộ độc. Thuốc này cũng có thể giúp điều trị các nguyên nhân khác gây suy gan cấp.

- Thủ thuật can thiệp nếu có chỉ định: đặt sonde ăn, đặt nội khí quản bảo vệ đường thở nếu hôn mê. Lọc máu, lọc huyết tương để hấp phụ chất độc do gan không chuyển hóa, thải trừ được. Ghép gan là giải pháp cuối nếu không cải thiện bằng mọi biện pháp điều trị.

6.  Phương pháp phòng ngừa suy gan cấp

-   Luôn uống thuốc theo hướng dẫn

-   Thông báo với bác sĩ về các loại thuốc đang dùng

-   Tránh những hành vi có nguy cơ cao

-   Tiêm vắc xin đầy đủ

-   Tránh tiếp xúc với máu và dịch tiết từ người khác

-   Cẩn thận với bình phun thuốc xịt và khi tiếp xúc hóa chất

-  Duy trì cân nặng khoẻ mạnh

  Suy gan cấp tính là tình trạng bệnh rất nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Do đó, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh hằng ngày, kiểm tra sức khỏe thường xuyên định kỳ và thăm khám tại cơ sở y tế uy tín khi có biểu hiện bệnh./.